Artikel
27 september 2016

Elia moet op elk moment de veiligheid, de effectiviteit en de integriteit van het transmissienet kunnen waarborgen. In dit kader beschikt Elia over verschillende instrumenten om congesties te beheren. Eén ervan is het mechanisme van de ‘rode zones’. Elia heeft België ingedeeld in zeven geografische zones. Wanneer er congestie optreedt of dreigt te ontstaan in een van deze zones, kan Elia de bewuste zone ‘rood’ maken. In dat geval kan Elia beperkingen opleggen aan de mogelijkheden voor de producenten om hun productieplanning bij te sturen.

De ‘rode zones’ kunnen verschillende oorzaken hebben: een probleem met het lokale netwerk in de zone, een structurele zwakke verbinding tussen de zones, een probleem met de aansluiting aan het 380 kV-net, … FEBEG stelt vast dat de frequentie van de rode zones toeneemt. De zone ‘Langerbrugge’ is het zwaarst getroffen, meer bepaald door de groei van de offshore windparken: de aanleg van de Stévin-lijn zal de situatie verbeteren, maar de congesties toch niet helemaal kunnen oplossen. Het fenomeen van de rode zones breidt zich ondertussen ook uit, bijvoorbeeld naar de zone ‘Henegouwen’ waar vroeger helemaal geen congestie voorkwam.

De beperkingen in de ‘rode zones’ creëren een opportuniteitsverlies bij de producenten: zij kunnen hun productieplanning immers niet aanpassen om bijvoorbeeld het verlies van een centrale op te vangen of in te spelen op opportuniteiten op de markt. Deze beperkingen staan dan ook haaks op de marktwerking: de centrales zullen niet kunnen genieten van prijspieken en de verminderde flexibiliteit heeft een impact op de balancing-markt en hindert de ontwikkeling van de intraday-markt. Rode zones brengen ook geen kosten met zich voor Elia: door het opleggen van beperkingen verschuift Elia de gevolgen van de zwaktes in haar net eigenlijk naar de producenten.

Het groeiende aandeel hernieuwbare energiebronnen (in het bijzonder de toename van capaciteit aan offshore windenergie) leidt tot meer beperkingen als gevolg van de rode zones – wat de rentabiliteit beperkt van flexibele centrales die zich in de zwaarst getroffen zones bevinden – terwijl het systeem net meer flexibiliteit nodig heeft om het intermitterende karakter van deze energiebronnen op te vangen. FEBEG wenst daarom met een nota een aanzet te geven voor een debat over een grondige herziening van het mechanisme van de rode zones.

Het mechanisme van de rode zones is ontwikkeld vanuit het perspectief van het coördineren van de productie. Nu ook vraagbeheer een steeds grotere rol speelt op de markt, pleit FEBEG ervoor om de beperkingen van de rode zones op een transparante en niet-discriminerende manier toe te passen op alle netgebruikers. De effectieve impact op het net – een geïnjecteerde of afgenomen MW – moet het criterium zijn, en niet de achterliggende eenheid.

FEBEG is er ook van overtuigd dat op korte termijn een aantal verbeteringen aan het mechanisme kunnen aangebracht worden: de indeling van de zones kan bijgestuurd worden, de tijdsduur van de beperkingen kan verkort worden, de netgebruikers kunnen op een meer dynamische manier geïnformeerd worden, …

Tot slot dringt FEBEG ook aan op een vergoeding van de netgebruiker voor de beperkingen die hij opgelegd krijgt. Frankrijk en Duitsland voorzien al zo’n vergoeding. Het is – volgens FEBEG – realistisch om dit op heel korte termijn in België in te voeren. Elia zou de congesties in haar netwerk ook kunnen beheren door af te stappen van het opleggen van beperkingen en door gebruik te maken van het bestaande instrument van de ‘congestiebiedingen’. Wanneer Elia een congestiebieding afroept, vraagt ze een netgebruiker om – tegen een vergoeding – van positie te veranderen, bijvoorbeeld productie verminderen tot 200 MW. Elia zou proactief – om te anticiperen op een verwachte congestie – of reactief – om een congestie op te lossen – gebruik kunnen maken van congestiebiedingen.