Het belang van energie-efficiëntie
De energieprijzen en de klimaatuitdagingen tonen het belang van energie-efficiëntie aan.
Zeker in een land als België, waar de gemiddelde woning zowel vrij oud en matig geïsoleerd is, als veel energie verbruikt.
De elektriciteits- en gasbedrijven helpen particulieren en bedrijven om minder energie te verbruiken. De meest duurzame –én goedkoopste- energie is degene die je niet verbruikt. We selecteerden alvast enkele gouden tips.
Afbeelding
Websites met praktische tips
Er zijn intussen heel wat websites die praktische tips geven om uw energieverbruik te doen dalen. We lijsten er enkele hieronder op (van de overheid), zowel voor particulieren als voor bedrijven.
Raadpleeg ook zeker de websites van de leveranciers. Ze staan vol adviezen, producten en oplossingen om je te helpen je energieafname structureel te verminderen.
Afbeelding
EU verscherpt de doelstelling
In elk energie- en klimaatplan dat de laatste jaren werd gelanceerd door regionale, federale of Europese overheden, krijgt energie-efficiëntie een belangrijke rol.
Het fameuze 20-20-20-plan van de Europese Commissie uit 2008 rekende al op 20% minder uitstoot van broeikasgassen en 20% hernieuwbare energie, maar ook op 20 procent meer energie-efficiëntie.
In haar recente RePower EU-plan, dat minder afhankelijkheid van Russisch gas beoogt, wil de Europese Commissie de doelstelling voor energie-efficiëntie verscherpen van de afgesproken 9% tegen 2030 naar 13%. Het plan maakt deel uit van het bredere EU-initiatief “Fit for 55” om de netto-uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met minstens 55% te verminderen en tegen 2050 klimaatneutraal te zijn.
Afbeelding
Belgische huizen scoren slecht in EU-ranking
Het energieverbruik verminderen kan op veel manieren, gaande van de airco een graadje hoger lager, dikketruiendagen, tot het efficiënter maken van de verwarmingsketels, beter isoleren, ramen vervangen, verlichting aanpassen, of duurzame energie installeren. Heel veel energieverbruik, zeker wanner het over gas- en elektriciteitsverbruik gaat, hangt samen met het gebouwenbestand.
Zeker in ons land is energie-efficiëntie een serieus aandachtspunt. Liefst 35,8% van de huizen in België dateert van voor 1945, blijkt uit cijfers van het statistisch bureau Statbel (1):
- In Vlaanderen is 33,9% van de gebouwen na 1981 opgetrokken, in Wallonië 22,5% en in Brussel amper 7%.
- Vertaald: maar liefst 72,4% van de Belgische gebouwen dateert van voor 1981 (cijfers 2023).
(1) Bron: https://statbel.fgov.be/nl/themas/bouwen-wonen/gebouwenpark#panel-12
Leeftijd van gebouwen zegt uiteraard niet alles, omdat een herenhuis uit 1922 dat recent werd gerenoveerd, energie-efficiënter kan zijn dat een woning die in 2002 werd gebouwd. Alleen scoren we ook nogal matig inzake renovatiegraad. Die ligt in België volgens het EU Building Stock Observatory op 0,33%, ruim achter Nederland (1,1%), Duitsland (1,49%) of Frankrijk (1,75%). (2)
Het gevolg is dat ons land zeer matig scoort op twee belangrijke rankings. Qua isolatie zijn we immers een Zuid-Europees land. Enkel in Spanje, Italië, Griekenland, Portugal, Malta en Cyprus zijn de gebouwen even weinig of nog minder geïsoleerd, becijferde het EU Building Stock Observatory, weliswaar op basis van gegevens uit 2014. Als het gaat om de hoeveelheid energie die we per m2 woongebouw gebruiken, hebben alleen de Esten, Letten en Tsjechen een nog hoger niveau (3). Ons gemiddelde energieverbruik ligt 44% hoger dan het EU-gemiddelde.
(2) Bron: EU Buildings Factsheets | Energy (europa.eu)
(3) Bron: EU Buildings Datamapper | Energy (europa.eu)
Ook overheden en bedrijven steken een tandje bij
Ook in de niet-residentiële gebouwen -bedrijfsruimtes maar ook overheidsgebouwen, scholen, ziekenhuizen, en dergelijke- is er nog ruimte voor verbetering. Daar behoren we qua energieverbruik per m² niet tot de slechtste leerlingen van de klas, maar onze score ligt nog steeds boven het Europese gemiddelde. Al onze buurlanden doen het beter: in Nederland ligt het zelfs de helft lager.
Veel bedrijven hebben wel al fors werk gemaakt van de energie-efficiëntie van hun processen. Zeker bij industriële bedrijven is energie immers een stevige kostenpost.
Ook overheden doen hun duit in het zakje:
- Brussel heeft PLAGE, het Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie.
- Vlaanderen heeft zijn klimaatstrategie 2050, en het Vlaams Energiebedrijf een specifiek actieplan energie-efficiëntie.
- Wallonië lanceerde een strategie voor energierenovatie van gebouwen, met doelstellingen tegen 2050.
- De meeste gemeentebesturen hebben inmiddels het Burgemeestersconvenant ondertekend, waarmee ze zich engageren voor CO2-emissiereductiedoelstellingen.
Ook het aantal energieprestatiecontracten (EPC), waarmee de lokale overheden concrete inspanningen doen om hun energieverbruik te doen dalen, neemt hand over hand toe.
Afbeelding
Hoe kan je efficiënter omgaan met energie als particulier?
1. Isoleer je woning
Door goede isolatie beperk je warmteverliezen, en dus ook je energiefactuur. Isoleer niet alleen het dak, maar ook de muren, vloer en ramen. Ook de warmwaterleidingen zijn verdienen aandacht: geïsoleerd besparen ze 5 tot 10% energie.
2. Kijk naar je verwarming
Meer dan de helft van de uitgaven voor energie, gaat naar verwarming. Stel dus je verwarming correct af: regel de druk goed af, en stel de keteltemperatuur correct in. Op de website van jouw energieleverancier vind je zeker informatie die je daarbij kan helpen. Beperk ook warmteverliezen, door warmtereflectoren te plaatsen achter de radiatoren, en ’s nachts rolluiken en overgordijnen te sluiten. Check ook je thermostaat: door je verwarming ’s nachts op 16°C in te stellen, in plaats van 20-21°C overdag, kan je elk jaar tientallen euro’s uitsparen. In tijden van hitte is het verleidelijk een airco aan te zetten of te installeren, maar die verbruikt evenveel als twee droogkasten die tegelijk draaien. Kies dus toch maar voor de ventilator.
3. Stem je verbruik af op je meter
Wie een tweevoudige meter heeft (dag/nacht), gebruikt nog steeds het best zijn energie-intensieve apparaten in de daluren. Tenzij je zonnepanelen hebt, dan zet je die best aan wanneer de zon schijnt. Dat geldt nog meer voor wie een digitale meter heeft.
4. Inspecteer je huishoudapparaten
Elektrische huishoudtoestellen staan gemiddeld in voor 30% van je energieverbruik. Droogkast, koelkast, tv, vaatwasser, decoder en strijkijzer zijn de grootste slokoppen. Check of ze energie-efficiënt zijn, en koop bij voorkeur A-toestellen. Verwijder regelmatig het ijs in de diepvries. Gebruik de microgolfoven in plaats van de klassieke oven: die gebruikt tot tien keer minder energie. Droog de was zoveel mogelijk aan de waslijn buiten. Vergeet ook het sluipverbruik niet : toestellen in waakstand zijn goed voor 7 tot 18% van je verbruik.
5. Doe het licht uit
Gemiddeld gaat van je energiefactuur 15% naar verlichting. Vervang dus je gloei- en halogeenlampen door ledlampen, die zowel minder verbruiken als langer meegaan. En vergeet de klassieker onder de besparingstips niet: doe altijd het licht uit als je weggaat.
6. Bespaar water
Een gemiddelde Belg verbruikt 95 liter sanitair water per dag, waarvan iets meer dan de helft in de vorm van warm water. Dat is goed voor ongeveer 15% van je energiefactuur. Neem daarom liever een douche (40 liter op 10 minuten) dan een bad (120 liter), en neem kortere douches. Plaats waterbesparende douchekoppen, en spaarperlators of bruismondstukken op de kranen. Zet je vaatwasser en wasmachine pas aan als ze vol zitten.
Hoe kan je efficiënter omgaan met energie als bedrijf?
Voor bedrijven is efficiënt energieverbruik zo mogelijk nog meer een must dan voor particulieren. Want het zijn niet alleen de Europese, federale en regionale overheden die steeds strengere energie- en klimaateisen uitvaardigen. Steeds meer klanten en potentiële klanten leggen hogere duurzaamheidseisen op tafel. Wie vroeger investeert in energie-efficiëntie, kan die kosten ook makkelijker in de tijd spreiden.
1. Bespaar energie
Informeer en betrek je medewerkers, want er zijn veel kleine maatregelen die samen wel degelijk een verschil maken: de lichten doven, de verwarming een graadje lager zetten, sluimerverbruik van elektronische toestellen vermijden, alleen printen wanneer het echt nodig is, en een keer de lift inruilen voor het betere trappenwerk.
2. Check het verbruik van uw toestellen
Klop aan bij uw energieleverancier voor een energiescan. Die kan je leren hoeveel energie jouw bedrijf verbruikt tegenover de in vergelijking met je concurrenten. Je leverancier kan ook een globaal plan voor je onderneming uittekenen, en mogelijke maatregelen voorstellen. Denk aan ledverlichting, verbeterde isolatie, slimme thermostaten, betere beglazing, aangepaste koeling of ventilatie en moderne verwarmingsinstallaties. : gemiddeld is verwarming goed voor de helft van alle energiekosten. Overweeg ook sneller over te schakelen naar een elektrisch wagenpark. Voor sommige maatregelen maken een verhoogde investeringsaftrek en mogelijke lokale subsidies de investering nog interessanter.
3. Investeer in eigen energieproductie
Investeringen in zonnepanelen, windmolens, warmtekrachtkoppelingen, enz. zijn met de huidige energieprijzen rendabeler dan ooit, zelfs zonder subsidies. Hoe meer energie je zelf produceert, hoe minder je er moet afnemen van het net, en dus ook hoe minder je afhankelijk bent van de prijsschommelingen op de energiemarkt.
4. Sluit een energieprestatiecontract af (EPC)
Bedrijven (en openbare instellingen) die hun energieverbruik willen verlagen, kunnen ook een energieprestatiecontract afsluiten. In ruil voor een garantie op resultaat, wordt daarbij de werking en het onderhoud van de installaties toevertrouwd aan een ESCO (Energy Service Company). Die fungeert als partner voor de coördinatie, installatie, financiering en opvolging van energiebesparende maatregelen, waarvan de investeringskost wordt terugbetaald door energiebesparingen.