Deze vraag ligt op de lippen van elke consument en journalist. Het lijkt eenvoudig. Het is echter niet zo gemakkelijk om er een eenduidig antwoord op te geven.
Elk huishouden bevindt zich namelijk in een zeer specifieke situatie, afhankelijk van het soort contract (sociaal tarief, vaste prijs, variabele kwartaal- of maandprijs), van de datum waarop het contract voor het eerst is gesloten en ook van het bedrag van de reeds betaalde voorschotten.
Bovendien moet je weten over welke factuur het gaat? Is het de voorschot-factuur of de jaarafrekening, of zijn het de totale kosten, d.w.z. de voorschotfacturen plus de jaarafrekening?
Maar de meest relevante vraag die in de huidige context moet worden gesteld, zou kunnen zijn: is het bedrag van mijn voorschot te hoog of te laag in verhouding tot mijn persoonlijke situatie en mijn toekomstige jaarafrekening?
Om deze vraag te beantwoorden zijn er nu twee mogelijkheden. Eén op initiatief van de klant (wat al bestond). De andere, op initiatief van de leverancier, vloeit voort uit een recent protocol tussen de sector en de regering dat snel kan worden uitgevoerd.
- Procedure voor wijziging van het voorschot op initiatief van de klant
De klant kan zijn voorschot altijd aanpassen aan zijn reële verbruik en de evolutie van de marktprijzen via het digitale klantenplatform dat bij de meeste leveranciers beschikbaar is. In het beste geval voert u uw meterstanden van elektriciteit en gas regelmatig in - bijvoorbeeld maandelijks of driemaandelijks - via de module "meterstanden" van uw leverancier.
Op basis van deze informatie kan de leverancier - die zonder deze gegevens ‘blind’ is - anticiperen op een structurele daling of stijging van uw verbruik ten opzichte van het voorgaande jaar.
De leverancier heeft ook een overzicht van de aan het contract(en) verbonden prijzen voor de vorige maand/kwartaal en een raming voor de volgende maanden. Op basis van deze prijsparameters en de evolutie van uw verbruik, herrekent en stelt de leverancier een voorschotverlaging of -verhoging voor aan de klant. De leverancier streeft naar een saldo op de jaarafrekening dat overeenkomt met één maand voorschot als hij met 11 voorschotten per jaar werkt. Of streven naar een saldo zo dicht mogelijk bij nul als hij met 12 voorschotten per jaar werkt.
Het regelmatig invoeren van uw verbruiksgegevens op het digitale platform van de leverancier is een doeltreffende manier om uw persoonlijke situatie te controleren en op te volgen en zo uw evenwicht te bewaren in deze volatiele context.
- Leverancier stelt proactief een voorschotaanpassing voor aan de klant
De leveranciers spraken onlangs met de minister van Energie en de Staatssecretaris voor Consumentenbescherming een protocol af om tot een beter beheer van de voorschotfacturen te komen dat beter is afgestemd op schokken in de energieprijzen.
Door dit protocol engageren de leveranciers zich voor een dynamisch beheer van voorstellen voor de aanpassing van de voorschotbedragen van klanten met een variabel contract, wier voorschot te veel zou afwijken van hun definitieve afrekeningsprognose.
In een eerste fase zullen de leveranciers de voorschotbedragen analyseren die zijn betaald door klanten met een variabel prijscontract afgesloten in de maanden waarin de absolute prijspiek werd bereikt (d.w.z. augustus tot en met november 2021). Indien de leverancier afwijkingen constateert, krijgt de klant een gepersonaliseerd voorstel tot voorschotwijziging.
Een soortgelijke analyse zal drie keer per jaar (d.w.z. om de vier maanden) plaatsvinden voor alle klanten met een variabel tarief. Als er afwijkingen worden vastgesteld, krijgen de betrokken klanten een voorstel tot voorschotwijziging waarmee zij wel of niet akkoord kunnen gaan.
Maar terug naar de basisvraag. Via een variabel tarief worden prijswijzigingen op de groothandelsmarkten relatief snel doorberekend in de energietarieven voor de eindafnemer. Elke prijsstijging of -daling op de groothandelsmarkten zal dus een proportioneel en gemiddeld effect hebben op de factuur van de klant, met een vertraging van één maand of één kwartaal, afhankelijk van de indexeringsfrequentie.
Let wel dat, hoewel de algemene trend in de groothandelsprijzen voor gas de afgelopen maanden neerwaarts is geweest -wat de elektriciteitsprijs deed dalen- de prijsvolatiliteit in 2023 toch nog hoog zou kunnen blijven.
